Rabu, 24 Mei 2017

Arti, Conto lan Gunane Sengkalan



SENGKALAN
Yaiku unen-unen kang awujud ukara lan nngemu teges angkaning taun Jawa.
Taun Jawa alandhesan ubenge rembulan,kang diarani candra sengkala, Taun Masehi alandkesan ubenge srengenge, kang uga diarani surya sengkala.
Manut wujude sengkalan bisa kaperang dadi 3 yaiku:
1.      Sengkalan Memet ( candra peta )
= Yaiku sengkalan kang awujud pepethan lambang utawa gambar.
2.      Sengkalan Candra Lukita  ( lamba / prasaja )
= Yaiku sangkalan kang awujud reroncening ukara.
3.      Sengkalan Candra Sastra
= Yaiku sengkalan kang awujud tulisan Jawa kang wis dianggep duweni watak angka taun (wis arang digunake )
Gunane Sengkalan :
                   = kanggo pengetan taun kadadeyan kayata gapura, candhi, monumen, omag, gedhong, karangan, utawa wadhuk, prasasti.
Wateke tembung kanggo ancer-ancer:
1.      Watek  1
Anak, buda, sasa, sasadara, bumi, candra, eka, iku, janma, nabi, nyata, ron, rupa, surat, tunggal, wani, wulan, semedi, kartika, wiji, urip, badan, peksi, ati, niyat, luwih, ratu, jagad, grana, sirah
2.      Watak  2
Dwi, loro, kembar, penganten, mripat, kuping, alis, swiwi, lar, sungut, ndulu, mireng, nembah, mabur, mlaku, ngrengga, buja, caksu, carana, dhresti, karna, locana, nayana, netra, nebah, suku, tangan
3.      Watek  3
Agni, bahni, dahana geni, guna jatha, telu, tri, tiga, ujel, uta, wedha, latu, cacing, latu,putri.
4.      Watek  4
Banyu, catur, dadi, waudadi, her, jaladri, nadi, pat, sagara, samodra, sindu, wahana, warih, kerta, karti, suci, penggawe, karya,
5.      Watek 5
Angin, astra, bana, buta, gangsal, gati, indra, maruta, pawana, margana, pandhawa, panca, samirana, warana, yaksa, tata, tawon,
6.      Watek  6
Amla, dura, kadya, legi, lir, kyasa, lona, manis, masin, obah, oyag, rasa, retu, sad, sadrasa, sarkara
7.      Watek  7
Ancala, ardi, aswa, biksu, gunung, giri, gora, kuda, muni, pandhita, resi, turangga, wiku, sapta, wukir, muni, dwija, swara, suka
8.      Watek  8
Hesti, basu, brahmana, dipangga, dirada, gajah, hastha, kunjara, liman, madya, manggala, manyawak, sawer, naga, salira, tanu
9.      Watek  9
Dewa, babadan, wiwara, drawa, gapura, dwara, guwa, leng, ludra, rong, nawa, sanga, song, wiwara, trus, trustha, trusthi, wilasita
10.  Watek 10
Akasa, boma, adoh, das, gagana, langit, ilang, musna, murca, sirna, sunya, widik, wiyat

Ancer-ancer  nyurasa wateking tembung
1.              Guru jarwa lan guru dasanama (tembung kang padha tegese)
2.              Guru wanda (tembung kang wandane padha)
3.              Guru karya utawa guru kriya (nyekel > ngasta, ndeleng > uninga watek 2)
4.              Guru sastra utawa guru aksara (giri > gora, gero, gorawa watek 7)
5.              Guru warga (taksaka,baya,ula,cecak,tekek)
6.              Guru sarana utawa guru karana (rasa >> legi, kecut, manis, masin, amla)
7.              Guru darwa utawa guru darbe  (panas > padhang, banyu > tlaga, sendhang, her)
8.              Alandhesan kasunyatan (ratu,rembulan,panganten lsp)


Tuladha :

1.            Rasa  rupa  dwi  sitangshu                                                      >>        1216
             6       1       2          1

2.            Tri   lunga   manca   bumine                                                    >>        1503               
            3        0          5            1

3.            Naga   muluk    tinitihan    janmi                                             >>        1708
              8         0              7              1

4.            Miyarsakna   trus    ingkang    sabda    narendra                     >>        1792
                  2             9                          7              1
       
5.            Song    song    gora     candra                                                  >>        1799
             9         9         7             1

Tidak ada komentar:

Posting Komentar